Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm
Başvuru Numarası: 2016/22510 Karar Tarihi: 03.11.2016

BAŞVURUNUN KONUSU: Başvuru, sınır dışı kararının uygulanması hâlinde işkence ve kötü muamele yasağı ile yaşam hakkının ihlal edileceği iddialarına ilişkindir. Başvurucu, sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmektedir.

OLAY VE OLGULAR: Başvurucu, 1989 doğumlu olup İran vatandaşıdır. Başvurucu 22/4/2015 tarihinde Türkiye’ye yasal yollardan giriş yapmış, “Suriye vatandaşlarına verilen yabancı tanıtma kartlarını kendi adına düzenleme” eylemiyle ilgili olarak kolluk görevlileri tarafından 22/3/2016 tarihinde Hatay ilinde yakalanmış ve adli işlemler sonrasında geri gönderme merkezine teslim edilmiştir.

Başvurucunun, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca, “Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar” kapsamında olduğu değerlendirilerek Hatay Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü sınır dışı edilmesine ve idari gözetim altına alınmasına karar verilmiştir.

Başvurucunun söz konusu işlemin iptali için açtığı dava, İdare Mahkemesince reddedilmiştir.

Başvurucu, ülkesine sınır dışı edilmesinin yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğü bakımından tehdit oluşturacağını, işkence ve kötü muamele göreceğini belirterek 31/10/2016 tarihinde tedbir talepli bireysel başvuruda bulunmuştur.

Başvurucu, 29/10/2016 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 676 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (676 sayılı KHK) ile 6458 sayılı Kanun’un 53. ve 54. maddelerinin değiştirildiğini ve bu maddelere ek hükümler konulduğunu, anılan Kanun’un 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b), (d) ve (k) bentlerine istinaden sınır dışı edilmelerine karar verilen kişiler için idari yargıda dava açılmasının -değişiklikten önceki durumdan farklı olarak- sınır dışı etme işlemini kendiliğinden durdurmayacağını belirtmiştir. Bu nedenle hakkındaki sınır dışı etme işleminin her an icra edilebilir hale geldiğini, iptal davasının etkili bir başvuru yolu olmaktan çıktığını iddia etmişse de başvuru tarihinden önce İdare Mahkemesinin başvurucu tarafından açılan davayı reddettiği tespit edilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE: Başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunduğunun anlaşılması hâlinde, Bölümlerce resen veya başvurucunun talebi üzerine gerekli tedbirlere karar verilebilir.

Anayasa Mahkemesi, sınır dışı işlemlerine karşı yapılan başvurularda, geri gönderilen ülkenin koşullarını dosyaya sunulan bilgi ve belgelerle sınırlı kalmaksızın ulusal ve uluslararası kuruluşların ve hükümetlerin düzenlemiş olduğu insan hakları raporlarından da yararlanmak suretiyle resen araştırmaktadır. Bununla birlikte kural olarak menşe ülkede karşılaşılabilecek kişisel risklerin ve buna ilişkin somut bilgilerin başvurucular tarafından Anayasa Mahkemesine ayrıntılı şekilde sunulması gerekir. Somut olayda başvurucu, sınır dışı edilmesi hâlinde, Sünni olmasından dolayı ülkesinde baskı ve zulme maruz kalacağını ileri sürmüş ancak bu konuda iddialarını somutlaştıracak bilgi ve belgeler ortaya koymamıştır. Öte yandan ulusal ve uluslararası kuruluşların raporlarında da menşe ülke olan İran’da başvurucunun ileri sürdüğü gerekçeyle sistematik olarak insan hakları ihlali yapıldığına dair bir değerlendirmeye yer verilmediği görülmektedir.

Anayasa Mahkemesi, gerçekleştiği iddia olunan müdahalenin başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik gerçek ve ciddi bir tehlike oluşturabilecek nitelikte olması hâlinde İçtüzük’ün 73. maddesi uyarınca tedbir değerlendirmesi yapabilmektedir. Bu aşamada dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden başvurucuya yönelik derhâl tedbir kararı verilmesini gerektiren ciddi bir tehlike bulunduğu anlaşılamadığından tedbir talebinin reddine karar verilmesi gerekir.

Anayasa Mahkemesi

HÜKÜM: Başvurucunun kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli tutulması talebinin kabulüne, tedbir talebinin reddine, kararın bir örneğinin başvurucuya ve göç idaresi genel müdürlüğüne tebliğine 03.11.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.